เอ็นร้อยหวายอักเสบเกิดจากอะไร ?

           เอ็นร้อยหวายอักเสบ (Achilles Tendinitis)  เอ็นร้อยหวายเป็นเส้นเอ็นที่สำคัญที่สุดในร่างกาย เนื่องจากเชื่อมต่อระหว่ากล้ามเนื้อน่องและส้นเท้า ทำให้เราสามารถเดิน วิ่ง และกระโดดได้ ถ้าหากเส้นเอ็นเกิดตึงมาก ๆ จะเกิดการอักเสบได้ โดยส่วนมากเกิดจากการเล่นกีฬาที่ผิดท่า หรือการใช้งานเอ็นข้อเท้าอย่างหนักซ้ำ ๆ เช่น วิ่งมากเกินไป, การกระโดด, หรือแม้แต่การเดินสามารถทำให้ข้อเท้าพลิก เป็นต้น โดยเกิดขึ้นได้บ่อยกับคนที่เล่นกีฬา และทุกเพศ ทุกวัย ถ้าหากอาการไม่รุนแรงสามารถรักษาเองได้ที่บ้าน แต่ถ้าหากบางกรณีที่อาการรุนแรงมากขึ้นก็ต้องไปพบแพทย์เฉพาะทาง เพื่อรับการรักษาอย่างถูกวิธี

กลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดเอ็นข้อเท้าอักเสบมากที่สุด คือกลุ่มที่ชอบออกกำลังกาย นักกีฬา ใส่รองเท้าที่รัดแน่นนจนเกินไป และสุภาพสตรีที่ชอบใส่รองเท้าสั้นสูงเดินหรือวิ่งในบางครั้ง อาจเกิดเอ็นข้อเท้าอักเสบได้ ทั้งนี้เราสามารถรักษาเองเบื้องต้นได้ หรือท่านที่กำลังเป็นโรคเอ็นอักสบอยู่แต่ยังไม่ทราบวิธีการดูแลรักษาอาการเบื้องต้น

สาเหตุการเกิดเอ็นร้อยหวายอักเสบ

           เอ็นร้อยหวายอักเสบเกิดได้จากหลายสาเหตุเหมือนกัน อาทิ เช่น การเคลื่อนไหวของร่างกายอย่างฉับพลัน การที่เราออกกำลังกายที่เน้นตรงบริเวณข้อเท้าซ้ำ ๆ กันโดยที่ไม่มีการยืด หรือ เหยียด กล้ามเนื้อที่เหมาะสมก่อนการออกกำลังกายทุกครั้ง เพื่อคลายกล้ามเนื้อบริเวณเส้นเอ็นตรงข้อเท้า หรือกล้ามเนื้อตรงบริเวณน่องไม่แข็งแรงและตึงมาก เมื่อเราออกกำลังกาย จึงทำให้เพิ่มแรงและความตึงเครียดต่อเส้นเอ็นข้อเท้า ถ้าใช้งานเอ็นตรงข้อเท้ามากเกินไปจนทำให้เกิดอาการตึง จะทำให้ได้รับบาดเจ็บ เช่น การวิ่งเพิ่มระยะทาง การเพิ่มเวลาอย่างรวดเร็ว โดยร่างกายยังไม่ได้สร้างความคุ้นเคยเพื่อเป็นการปรับตัวของกล้ามเนื้อ ดังนี้

• • การใช้งานบ่อยเกินไป เช่นการออกกำลังกายที่เน้นข้อเท้าซ้ำ ๆ หลายครั้ง
  • กล้ามเนื้อตรงบริเวณน่องไม่แข็งแรง  ทำให้การออกกำลังกายเป็นการเพิ่มการตึงของเส้นเอ็น
  • ใส่รองเท้าสั้นสูงเป็นเวลานานเกินไป  ไม่เปลี่ยนใส่รองเท้าที่สวมใส่สบาย
  • ใส่รองเท้าที่ไม่เหมาะสม ใส่รองเท้าไม่พอดีกับเท้า ใส่รองเท้าที่รัดแน่นจนเกินไป
  • คนที่มีอายุมากขึ้น ส่งผลทำให้เส้นเอ็นตรงบริเวณข้อเท้าเสื่อมลงไปตามกาลเวลา

ลักษณะของอาการเอ็นร้อยหวายอักเสบ               

เมื่อเอ็นข้อเท้าเกิดการอักเสบขึ้น จะมีอาการเจ็บ บวม แดงบริเวณเอ็นร้อยหวาย หรือเรียกว่าเอ็นร้อยหวายอักเสบ อาจเจ็บปวดลามไปถึงกล้ามเนื้อบริเวณน่อง ทั้งนี้ อาการทั่วไปของเอ็นร้อนหวายอักเสบที่พบได้บ่อย คือ เมื่อเกิดอาการปวดตรงบริเวณส้นเท้าควรหยุดพักจากการทำกิจกรรมนั้น ๆ แล้วใช้การประคบเย็นช่วย โดยประคบบ่อย ๆ จะช่วยให้หายได้เร็วขึ้น อาการปวดควรหาย 100% ก่อนกลับมาวิ่งหรือออกกำลังกายอีกครั้ง เพราะถ้าหากยังไม่หายดีแล้วกลับมาวิ่ง โดยที่มีอาการปวดอยู่อาจจะทำให้อาการรุนแรงมากขึ้นและต้องใช้เวลาในการพักฟื้นนานมากด้วยขึ้น ลักษณะอาการที่พบเห็นมากที่สุด คือ

• • หลังจากออกกำลังกายเสร็จแล้ว ตรงบริเวณน่องจะรู้สึกตึงและมีอาการปวดอย่างรุนแรง
  • ในระหว่างที่ออกกำลังกายจะรู้สึก ปวด และบวม แดง
  • มีเวลาที่เราเดินจะเดินไม่สะดวก จะรู้สึกเจ็บ ปวดตรงบริเวณข้อเท้าอยู่ตลอดเวลา
  • ไม่สามารถงอเท้าได้ ทำให้การเคลื่อนไหวลำบาก
  • ข้อเท้าจะแดงและรู้สึกอุ่น ๆ

หากท่านใดที่มีอาการหรือลักษณะดังกล่าว เรื้อรังหรือรุนแรง ควรรีบไปพบแพทย์เฉพาะทาง เพราะถ้าหากปล่อยไว้อาจทำให้เส้นเอ็นฉีกขาดและมีอาการแย่ลงได้

การรักษาเบื้องต้น

           ผู้ที่มีอาการเอ็นร้อยหวายอักเสบเพียงเล็กน้อยและเกิดจากสาเหตุที่ไม่รุนแรง อาจบรรเทาอาการปวดได้ด้วยการเบื้องต้น ดังนี้

• • โดยวิธีประคบเย็นด้วยผ้าห่อน้ำแข็งตรงบริเวณที่เอ็นข้อเท้าอักเสบ  เวลาที่ใช้ประมาณ 15-20 นาที  น้ำแข็งสามารถทำให้อาการปวดและบวมดีขึ้น
  • ใช้ผ้าพันบริเวณรอบๆที่ปวดบวม โดยรัดบริเวณเส้นเอ็นเพื่อลดอาการบวมและการเคลื่อนไหวของเส้นเอ็นบริเวณนั้น แต่ไม่ควรรัดผ้าพันแผลแน่นจนเกินไป เพราะอาจจะทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวกกันการกระแทกบริเวณที่ปวดบวม
  • หาหมอนรองเพื่อรองข้อเท้าที่อักเสบให้สูง การยกเท้าเหนือบริเวณหน้าอก ซึ่งจะช่วยทำให้เลือดไหลเวียนกลับเข้าสู่หัวใจและลดอาการบวมได้
  • โดยการยืดข้อเท้าเบา ๆ ช้า ๆก็ช่วยได้ ถือว่าเป็นการทำกายภาพบำบัดด้วยตัวเอง
  • ถ้าหากอาการยังไม่ดีขึ้นควรไปพบแพทย์เฉพาะทาง เพื่อรับการรักษาอย่างถูกต้อง ไม่ควรปล่อยไวนานอาจจะเกิดภาวะแทรกซ้อนได้

วิธีการรักษาทางการแพทย์    

ทั้งนี้การรักษาทางการแพทย์ก็จะต่างกันไปขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วยและดุลพินิจของแพทย์ที่รักษา เช่น  หากอาการของผู้ป่วยไม่ดีขึ้นหลังจากการกินยา เช่น ยาไอบูโปรเฟน ไม่หายแพทย์อาจให้ยาที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น เพื่อช่วยลดอาการปวดและการบาดเจ็บ

• • ทำกายภาพบำบัด เป็นวิธีรักษาด้วยการออกกำลังกาย ซึ่งเป็นการออกกำลังกายเกี่ยวกับการหดตัวของกล้ามเนื้อ อย่างการเกร็งขณะผ่อนแรงยกน้ำหนักจะทำให้กล้ามเนื้อบริเวณนั้นถูกยืดออก หรือการใช้อุปกรณ์ทางการแพทย์ชนิดต่าง ๆ เพื่อช่วยเสริมการทำหน้าที่ของเส้นเอ็น อย่างการใส่อุปกรณ์ในรองเท้าหรือบริเวณส้นเท้า เป็นต้น

การป้องกันไม่ให้เกิดภาวะเอ็นร้อยหวายอักเสบ

เอ็นร้อยหวายอักเสบอาจยังไม่มีการป้องกันที่แน่ชัด แต่สามารถลดความเสี่ยงได้ด้วยการปฏิบัติตามวิธีดังต่อไปนี้

• • ยืดเหยียดร่างกายในตอนเช้าทุกวัน เพื่อยืดกล้ามเนื้อน่องและเอ็นร้อยหวาย โดยอาจทำก่อนหรือหลังออกกำลังกายก็ได้ และควรวอร์มร่างกายพื่อยืดกล้ามเนื้อก่อนออกกำลังกายเสมอ
  • อย่าหักโหมออกกำลังกายหนักเกินไป หรือถ้าหากมีอาการปวดขณะที่ออกกำลังกายให้หยุดพัก
  • ออกกำลังกายสร้างกล้ามเนื้อส่วนน่อง เพื่อเพิ่มความเเข็งแรง ลดความตึงเครียดของเอ็นข้อเท้า เล่นกีฬาหลาย ๆ ชนิดสลับกันไป เพื่อลดความตึงเครียดและแรงกระทบบริเวณเส้นเอ็น
  • เลือกรองเท้าให้เหมาะสมและรองรับอุ้งเท้าได้ดี ส่วนผู้ที่ใส่ส้นสูงอาจค่อย ๆ ลดระดับความสูงของส้นทีละน้อย และไม่ควรใช้รองเท้าคู่เดิมนานเกินไป