เอ็นอักเสบ (Tendinitis) เป็นลักษณะอาการที่ร่างกายมีอาการเจ็บบวมที่เอ็นกล้ามเนื้อ อาจจะเกิดจากการเคลื่อนไหวอย่างฉับพลันผิดจังหวะ หรืออาจจะเกิดจากการใช้กล้ามเนื้อเอ็นบริเวณเดิมเป็นเวลานานๆ จนทำให้เส้นเอ็นตึงขึ้น ซึ่งอาการเจ็บเหล่านี้จะทำให้ส่งผลกระทบต่อจิตใจและสุขภาพของผู้ป่วยเป็นอย่างมาก
กลุ่มคนที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดเอ็นอักเสบมากที่สุด คือกลุ่มที่ชอบออกกำลังกาย นักกีฬา และคนที่ทำงานยกของหนัก สำหรับคนที่ที่กำลังกังวลว่าจะเป็นโรคเกี่ยวกับเอ็นอักเสบหรือไม่? หรือท่านที่กำลังเป็นโรคเอ็นอักเสบอยู่แต่ยังไม่ทราบวิธีการดูแลรักษาอาการเบื้องต้น เราจะมาทำความรู้จักเรื่องเอ็นอักเสบ ลักษณะอาการ วิธีการป้องกัน และวิธีการรักษาดูแลเบื้องต้นที่ท่านสามารถทำได้เองที่บ้านในบทความนี้
สาเหตุการเกิดเอ็นอักเสบ
สาเหตุของการเกิดเส้นเอ็นอักเสบส่วนหนึ่งเกิดจากการเคลื่อนไหวของร่างกาย เพราะเส้นเอ็นเป็นส่วนหนึ่งของร่างกายช่วยให้ร่างกายเคลื่อนไหว สามารถเกิดแรงกระทบได้ทั้งภายนอกและภายใน อาทิ เช่น การทำงานที่ใช้กำลัง การยกของหนัก การเอื้อมยกของ ต้องออกแรงแกว่งหรือแรงเหวี่ยง การออกกำลังกายอย่างไม่สม่ำเสมอ การกระโดดจากที่สูง การเล่นกีฬาบางชนิด การใส่รองเท้าสั้นสูงเดินเร็วหรือวิ่ง เป็นต้น และผู้ที่มีอายุมากยิ่งมีความเสี่ยงต่อการเกิดเอ็นอักเสบมากที่สุด เนื่องจากเอ็นกล้ามเนื้อเริ่มมีความยืดหยุ่นน้อยลง
ลักษณะของอาการเอ็นอักเสบ
อาการของเอ็นอักเสบเราจะรู้สึกปวดตื้อ ๆ บ่อยครั้ง โดยเฉพาะเมื่อมีการขยับหรือใช้งานตรงบริเวณนั้นๆ จะมีอาการบวมนูนและรู้สึกอุ่น ๆ หรือแดงเกิดขึ้นตรงบริเวณที่อักเสบ หากอาการไม่รุนแรงมากทายาหม่องน้ำหรือเจลเย็นจะหายภายใน 2-3 วัน แต่ถ้าอาการอักเสบรุนแรงโดยเฉพาะบริเวณหลังควรไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาที่ถูกต้อง หากปล่อยไว้อาจเป็นอันตรายได้
การรักษาเบื้องต้น
การรักษาเอ็นอักเสบเบื้องต้นสำหรับผู้ป่วยที่เริ่มมีอาการหรือปวดไม่มาก เราสามารถทำได้ด้วยตนเองได้ โดยการหยุดพักกิจกรรมหรืองานที่ต้องใช้กล้ามเนื้อบริเวณที่ปวดบวม และสามารถปฐมพยาบาลเบื้องต้นด้วยตนเอง
- โดยวิธีประคบเย็นด้วยผ้าห่อน้ำแข็งตรงบริเวณที่อักเสบ เวลาที่ใช้ประมาณ 20-25 นาที ทำติดต่อกันทุก 5-6 ชั่วโมง
- ทายาหม่องประเภทน้ำหรือขี้ผึ่งเพื่อบรรเทาอาการปวดตรงบริเวณที่ปวดบวม
- ใช้ผ้าพันบริเวณรอบๆที่ปวดบวม เพื่อกันการกระแทกบริเวณที่ปวดบวม
- ทานยาแก้ปวดและยาแก้อักเสบ ที่หาซื้อได้ตามร้านขายยาใกล้บ้าน (ตามคำแนะนำของเภสัชกร)
- หาหมอนรองเพื่อยกส่วนที่อักเสบให้สูงเวลานั่งหรือนอน
- โดยการยืดเส้นเอ็นเบา ๆ ช้า ๆก็ช่วยได้ ถือว่าเป็นการทำกายภาพบำบัดด้วยตัวเอง
- ถ้าหากอาการยังไม่ดีขึ้นควรไปพบแพทย์เฉพาะทาง เพื่อรับการรักษาอย่างถูกต้อง ไม่ควรปล่อยไวนานอาจจะเกิดภาวะแทรกซ้อนได้
วิธีการรักษาทางการแพทย์
ทั้งนี้การรักษาทางการแพทย์ก็จะต่างกันไปขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วยและดุลพินิจของแพทย์ที่รักษา เช่น
– รักษาโดยการฉีดยาบรรเทาอาการเจ็บปวด
– ทำกายภาพบำบัด
– กินยารักษาอาการ
– หากอาการของผู้ป่วยไม่ดีขึ้น อาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัด
การป้องกันเอ็นไม่ให้เกิดภาวะเอ็นอักเสบ
กล้ามเนื้ออักเสบเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ และหลายชนิด ไม่สามารภระบุได้ว่าสาเหตุหลัก ๆ ของกล้ามเนื้ออักเสบเกิดจากอะไร เราสามารถป้องกันได้ไม่มากก็น้อย เช่น
– ก่อนออกกำลังกายหรือเล่นกีฬาควรวอร์มร่างกายยืดกล้ามเนื้อ เป็นการช่วยปรับอุณภูมิในร่างกายเพิ่มการไหลเวียนของระบบเลือด เพื่อเตรียมความพร้อมในการเล่นกีฬาหรือออกกำลังกายที่หนักขึ้น แต่การวอร์มร่างกายก็ควรทำในท่าที่ถูกต้องและครบทุกส่วนของร่างกาย เช่น ยืดกล้ามเนื้อหัวไหล่, ยืดกล้ามเนื้อต้นแขน, บิดลำตัวยืดกล้ามลำตัว, ยืดกล้ามเนื้อต้นขาและสะโพก, ยืดกล้ามเนื้อหน้าขา, ยืดกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังและสะโพก, ยืดกล้ามเนื้อขาและหลัง เป็นต้น
– หากรู้สึกปวดหรือเจ็บกล้ามเนื้อขนาดทำกิจกรรม เช่นการออกกำลังกายเราควรหยุดหรือเปลี่ยนวิธีการออกกำลังกาย เพื่อไม่ให้กล้ามเนื้อบริเวณดังกล่าวทำงานหนักเกินไป
– ไม่ควรหักโหมออกกำลังกายจนหนักเกินไป
– หากออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมที่มีความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บต่อกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นสูง เช่นการปีนเขา จักรยานผาดโผน เราควรหาอุปกรณ์สวมใส่ตามชนิดหรือลักษณะการออกกำลังกายให้เหมาะสม
– ไม่ควรยกของหนักเกินไป หากจำเป็นต้องยกของหนักควรใส่เข็มขัดช่วยพยุงหลัง เพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อส่วนหลังไม่รับน้ำหนักมากเกินไป
– จัดของใช้ในชีวิตประจำวันให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม เช่น การทำงานกับคอมพิวเตอร์ ควรว่างปรับเก้าอี้ และคีบอร์ดให้สมดุล เพราะถ้าหากเรานั่งทำงานแบบก้มหรือเงยมากไปก็อาจจะทำให้เกิดอาการปวดที่เส้นเอ็นได้เช่นกัน ดังนั้นการนั่งทำงานหรือทำกิจกรรมอื่นๆ เราก็ควรทำให้ถูกวิธีและเหมาะสม
– สำหรับคนที่ชอบหรือมีความจำเป็นต้องใส่รองเท้าส้นสูงเป็นเวลานานๆ ควรหาช่วงเวลาเปลี่ยนเป็นรองเท้าที่สวมใส่สบายบ้าง ก็จะช่วยลดอาการเอ็นอักเสบได้
อาการบาดเจ็บที่เส้นเอ็นหรือเอ็นอักเสบ อาจจะเกิดขึ้นได้ง่ายๆจากกิจกรรมที่เราทำในชีวิตประจำวัน แต่เมื่อเกิดขึ้นแล้วก็จะสร้างความเจ็บปวดและบางครั้งอาจจะต้องใช้เวลารักษาค่อนข้างนาน ทำให้การใช้ชีวีตของเราในช่วงนั้นได้ไม่เต็มที่ ดังนั้นทางที่ดีที่สุดเราควรหลีกเลี่ยงและป้องกันไม่ให้เกิดการบาดเจ็บกับร่างกายของเราจะเป็นทางที่ดีที่สุด
