“ข้อเข่าเสื่อม” ไม่ได้แปลว่าคุณต้องหยุดขยับหรือเลิกออกกำลังกายไปตลอด การเคลื่อนไหวร่างกายอย่างเหมาะสมกลับเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยชะลอการเสื่อมของข้อเข่า เสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบเข่า และช่วยให้ชีวิตประจำวันกลับมาคล่องตัวขึ้น
แต่คำถามคือ…ออกกำลังกายแบบไหน “เหมาะ” กับคนที่เริ่มมีอาการข้อเข่าเสื่อม?
บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับสาเหตุ อาการ แนวทางออกกำลังกายที่ปลอดภัย รวมถึงคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญของ “คลินิกหมอสุทธิ์”
สาเหตุและประเภทของข้อเข่าเสื่อม
สาเหตุที่ทำให้ข้อเข่าเริ่มเสื่อม
- อายุที่มากขึ้น ทำให้กระดูกอ่อนในข้อเข่าเสื่อมตามธรรมชาติ
- น้ำหนักตัวมาก ส่งผลให้ข้อเข่าต้องรับน้ำหนักมากกว่าปกติ
- การใช้งานข้อเข่าอย่างหนัก เช่น การนั่งยอง นั่งพับเพียบ หรือยกของหนักบ่อย
- การบาดเจ็บหรืออุบัติเหตุที่กระทบกับข้อเข่า
- ภาวะข้ออักเสบเรื้อรัง เช่น โรครูมาตอยด์
ประเภทของข้อเข่าเสื่อม
- ข้อเข่าเสื่อมปฐมภูมิ: เกิดจากการเสื่อมตามอายุโดยไม่มีสาเหตุอื่นร่วม
- ข้อเข่าเสื่อมทุติยภูมิ: เกิดจากการใช้งานผิดวิธี การบาดเจ็บ หรือโรคอื่นที่เกี่ยวข้อง
อาการและสัญญาณเตือนที่คุณควรรู้
หากคุณมีอาการต่อไปนี้ อาจเป็นสัญญาณของข้อเข่าเสื่อมในระยะแรก:
- ปวดเมื่อเดินขึ้นลงบันได
- รู้สึกเข่าฝืดเมื่อลุกจากเก้าอี้หรือนั่งนาน
- ได้ยินเสียง “ก๊อบแก๊บ” ในเข่าเมื่อขยับ
- ข้อเข่าบวมหลังการใช้งาน
- เดินได้น้อยลง เหนื่อยง่าย ขาไม่มั่นคง
การวินิจฉัยและการตรวจเบื้องต้น
หากสงสัยว่าตนเองมีข้อเข่าเสื่อม ควรเข้ารับการตรวจเบื้องต้นจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ โดยการประเมินจะเริ่มจาก:
- การซักประวัติและตรวจร่างกายเฉพาะทาง
- การถ่ายภาพรังสี (X-ray) เพื่อตรวจดูการเสื่อมของข้อเข่า
- การตรวจความยืดหยุ่นและความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบเข่า
แนวทางการรักษา
ทางเลือกที่หลากหลายเพื่อสุขภาพข้อที่ดี
การรักษาแบบไม่ผ่าตัด
- การใช้ยา: ยาลดอักเสบหรือยาบรรเทาอาการปวดข้อ
- กายภาพบำบัด: เพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อและเพิ่มความมั่นคงของข้อ
- ฉีดน้ำหล่อเลี้ยงข้อ (Hyaluronic Acid): ลดการเสียดสีในข้อเข่า
- แนะนำการออกกำลงกายแบบปลอดภัย
การรักษาแบบผ่าตัด (กรณีจำเป็น)
- การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมในกรณีที่ข้อเข่าเสื่อมรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาอื่น
การดูแลตัวเองและการป้องกันในชีวิตประจำวัน
หากคุณเริ่มมีอาการข้อเข่าเสื่อม การออกกำลังกายยังคงเป็นเรื่องสำคัญ แต่ต้องเลือกกิจกรรมที่ลดแรงกระแทกต่อข้อเข่า เช่น:
✅ เดินช้าในน้ำ (Water Walking)
✅ ปั่นจักรยานช้า (Stationary Bike)
✅ โยคะท่าง่าย ๆ (ไม่งอเข่าเกิน 90 องศา)
✅ ท่ายืดเหยียดกล้ามเนื้อรอบเข่า
สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง:
❌ วิ่งหรือกระโดดแรง ๆ
❌ นั่งพับเพียบหรือคุกเข่า
❌ ยกของหนัก
❌ ออกกำลังกายบนพื้นแข็ง
เมื่อไหร่ที่ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
- หากอาการปวดเข่าไม่ดีขึ้นหลังการออกกำลังกายเบา ๆ
- เข่าบวม ร้อน แดง หรือขยับแล้วติดขัด
- มีเสียงผิดปกติขณะเคลื่อนไหว หรือข้อไม่มั่นคง
ต้องการคำแนะนำเฉพาะบุคคลเกี่ยวกับท่าออกกำลังกายที่เหมาะสมกับสภาพข้อของตน
สรุป
การเริ่มต้นออกกำลังกายแม้ในวันที่ข้อเข่าเริ่มเสื่อม ไม่เพียงแต่ช่วยลดอาการปวด แต่ยังช่วยให้คุณใช้ชีวิตประจำวันได้ดีขึ้นอย่างยั่งยืน
สิ่งสำคัญคือการ “เลือกท่าที่เหมาะสม” กับร่างกาย เพื่อหลีกเลี่ยงการใช้งานข้อเข่าผิดวิธี และส่งเสริมสุขภาพเข่าให้แข็งแรงยาวนาน
การมีแพทย์เฉพาะทางช่วยแนะนำแนวทางและตรวจประเมินเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อให้การดูแลข้อเข่าของคุณเกิดประสิทธิภาพสูงสุด
หากคุณเริ่มมีอาการข้อเข่าเสื่อม และไม่แน่ใจว่าควรเริ่มออกกำลังกายแบบใด
ติดต่อคลินิกหมอสุทธิ์เพื่อรับคำแนะนำจากทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านข้อและกล้ามเนื้อ เราให้คำปรึกษาอย่างใกล้ชิด พร้อมแนวทางดูแลเฉพาะบุคคล เพื่อให้คุณเคลื่อนไหวได้อย่างมั่นใจในทุกวัน
ช่องทางติดต่อ
“คลินิกกระดูกและข้อ หมอสุทธิ์”
โทร : 061-010-6396
LINE : @drsuttclinic (อย่าลืมใส่ @)
Facebook : คลินิกกระดูกและข้อ หมอสุทธิ์
